Çelik Soğuk Şekillendirme Yöntemleri
Çelik yapılarda kullanılan iki tür çelik eleman vardır. Bunlardan ilki ülkemizde daha çok bilinen, sıcak şekillendirilmiş tek parçalı elemanlar ile bileşik veya yapma kesitli elemanlardır. İkincisi ise birincisine göre nispeten daha az bilinen fakat TBDY (2018)’debazı tasarım esasları tanımlanan; ince çelik levhaların oda sıcaklığında ard arda yerleştirilen merdane çiftlerinden geçirilerek veya presle bükülerekşekillendirilmesiyle elde edilen ince cidarlı çelik taşıyıcı elemanlardır. (Çelik Malzemesinin Avantajları ve Dezavantajları)
İnce cidarlı – hafif çelik elemanların şekillendirilme yöntemleri iki çeşittir;
1. Sürekli Şekillendirme
Sürekli şekil verme yönteminde, ince çelik levhalar oda sıcaklığında sıralı merdane çiftlerinin arasından geçirilerek şekil verilir. Bu yöntem genel olarak, tek parçalı çelik yapı elemanları ile döşeme ve çatı kaplaması ile duvar panellerinin üretiminde kullanılır. Bu yöntemin en önemli üstünlükleri, malzemenin korozyona karşı dayanımını artırmak amacıyla profile uygulanan boya veya galvaniz kaplamaya zarar vermeden şekillendirme yapılabilmesi ve üretim hızının yüksek olmasıdır. Aşağıdaki şekilde, çelik levhaların sıralı merdane çiftleri arasından geçirilerek şekil verilmesini gösterilmektedir.
Yukarıdaki şekilin (a) bölümünde (a)’da kompozit döşemelerde yaygın şekilde kullanılan bir döşeme sacının üretimi, (b)’de ise gövde rijitleştiricili bir C profilin üretim aşamaları gösterilmiştir. (b)’den de detaylı olarak görülebileceği gibi, bu yöntemde, her bir merdane istasyonunda levhaya farklı bir şekil verme işlemi uygulanarak profil son şekline getirilmektedir.
2. Presle Bükme
Presle bükme yönteminde elemana şekil verilirken, elemanın her köşesi ani bir pres darbesiyle bükülerek oluşturulur. Bu yöntem, basit enkesitli elemanlar için ekonomik bir yöntemdir. Diğer profillere kıyasla daha az işlem gerektiren Z, U ve L enkesitli profiller bu yöntemle üretilebilmektedir. Ancak, presle bükme yönteminin kısa boylu elemanlar için daha uygun olması nedeniyle, istenilen profilin boy ve genişliği de imalat yönteminde belirleyici olabilmektedir. Aşağıdaki şekilde gösterildiği üzere, bu yöntemde, üretilmesi planlanan kesitin şeklini sağlayacak şekilde imal edilen sabit bir alt kalıp ve hareketli bir pres kullanılarak profilin büküm işlemi gerçekleştirilmektedir.
